Een dermatoom is een gedeelte van de huid dat door één specifieke ruggenmerg zenuw wordt geïnnerveerd. Geïnnerveerd wil zeggen dat deze zenuw verantwoordelijk is voor onder andere het gevoel in dit gebied van de huid. We hebben 31 zenuwen die vanuit het ruggenmerg lopen en daarom ook 31 dermatomen. Op de romp liggen deze op een nette manier opgestapeld en zijn ze ongeveer even groot. Op de benen en de armen lopen de dermatomen in de lengte van het ledemaat. Op de afbeelding hiernaast zijn alle dermatomen schematisch weergeven. Een dermatoom is interessant voor de medische wereld, omdat sommige ziektes en infecties slechts in één of enkele dermatomen optreden. Hierdoor kan relatief eenvoudig gezien worden welke zenuwen aangedaan zijn.
Een dermatoom ontstaat al in de vroegste fase van de ontwikkeling. Al ver voor de geboorte ligt dus vast hoe de dermatomen over het lichaam lopen. Bij de meeste mensen zijn de posities van alle dermatomen ongeveer gelijk, hoewel er verschillen mogelijk zijn. Op de afbeelding zijn de gemiddelde posities van alle dermatomen zichtbaar. Bij iedere dermatoom staat een code, die slaat op de zenuw die verantwoordelijk is voor dit dermatoom.
Op fysiotherapie website Hierhebikpijn.nl staat een uitgebreid overzicht van de dermatomen met een duidelijke beschrijving per lichaamsregio.
Aandoeningen dermatoom
Verschillende virusinfecties werken via de zenuwen. De symptomen treden dan alleen op in het dermatoom dat bij dat deze zenuw hoort. Een goed voorbeeld hiervan is een infectie met het varicella zostervirus. Bij een infectie met dit virus is er meestal slechts één dermatoom op de romp aangedaan. In het gebied dat bij dit dermatoom hoort ontstaat huiduitslag, hieromheen niet. Bij andere aandoeningen, zoals het caudasyndroom, zijn met name enkele dermatomen in de onderste helft van het lichaam aangedaan. In de diagnose kan vrij specifiek aangegeven worden waar klachten optreden, door dit te refereren aan de specifieke dermatomen die zijn aangedaan. Lees meer over aandoeningen en infecties die verband houden met een dermatoom op de pagina aandoeningen dermatoom.
Symptomen dermatoom
Wat vaak gedacht wordt door mensen die niet bekend zijn met de term, is dat een dermatoom een aandoening of tumor is. Een dermatoom is echter simpelweg een medische benaming voor een bepaald gebied van de huid. Er zijn daarom geen symptomen die gepaard gaan met een dermatoom. Wel zijn er specifieke aandoeningen die een dermatoom aantasten. Dit is vrijwel altijd een aandoening of infectie die één specifieke zenuw heeft aangetast. Als gevolg hiervan ontstaan er klachten in het dermatoom. Zo kan er bij een hernia een verlies aan gevoel zijn in bepaalde dermatomen, omdat de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor dit dermatoom beschadigd of bekneld zijn. Lees er meer over op de pagina symptomen dermatoom.
Caudasyndroom en dermatoom
Een bekende aandoening waarbij specifieke dermatomen aangedaan zijn, is het caudasyndroom. Bij het caudasyndroom is de cauda equina zenuw aangetast door een beschadiging of beknelling. Een mogelijke oorzaak is een hernia of een ongeluk. Als gevolg van de beschadiging, kan er uitval van gevoel zijn in dermatomen onder de zenuw. In de praktijk zijn dit dermatomen die lopen van de hopen tot aan de voet. Dit heeft allerlei gevolgen, waaronder moeilijkheid met lopen en incontinentie. In veel gevallen is uitval sterk gerelateerd aan een dermatoom, omdat de oorzaak ligt bij een zenuw. Er is dus niks mis met de huid zelf, maar wel met de zenuw die naar dit stukje huid loopt. Lees hier meer over op de pagina caudasyndroom en dermatoom.
Myotoom
Een myotoom is goed vergelijkbaar met een dermatoom. Myotomen zijn spiergroepen die worden geïnnerveerd door één zenuw. In principe is een myotoom de spiertegenhanger van het dermatoom. Een dermatoom is een gebied op de huid, een myotoom is een spier of spiergroep. Net als bij een dermatoom, kunnen myotomen gebruikt worden om nauwkeurig te bepalen welke zenuw aangetast is bij bijvoorbeeld spieruitval. Bij de meeste mensen zijn de myotomen gelijk, hoewel er altijd kleine verschillen bestaan. Lees uitgebreid over het myotoom op de pagina myotoom.