Hoewel het soms gedacht wordt op basis van de naam, is een dermatoom geen aandoening of infectie. Een dermatoom is simpelweg een bepaald gebied op de huid, dat wordt aangestuurd door één zenuw. In die zin kan er dus niet gesproken worden over symptomen van een dermatoom. Wel zijn er aandoeningen en infecties die één specifiek dermatoom of enkele dermatomen aantasten. Met name bepaalde virusinfecties zijn hier goede voorbeelden van.
Het varicella zostervirus, een virus in de familie van de herpesvirussen, is in staat zich te verbergen in de zenuwlichamen. Hier blijven ze in principe voor de rest van het leven bestaan. Op momenten dat de gezondheid en/of weerstand verzwakt is, wordt het virus actief. Een bekende aandoening die ontstaat als gevolg van een varicella zostervirus is gordelroos. Bij gordelroos ontstaat er een hevige uitslag op slechts een bepaalde gedeelte van de huid. Dit gedeelte komt exact overeen met een dermatoom. Meestal gaat het over een dermatoom dat zich op de borst bevindt, maar ook elders op de romp en soms elders op het lichaam kan de uitslag ontstaan.
Nut van dermatoom bij symptomen
Bij sommige aandoeningen zijn slechts enkele dermatomen aangetast. Artsen kunnen hierdoor vrij gemakkelijk zien dat er iets met de zenuwen aan de hand is, en zelfs om welke zenuwen het gaat. Dermatomen kunnen hierdoor een belangrijke rol spelen bij de diagnose van een aandoening of infectie. Bij een hernia of dwarslaesie is meestal met een scan goed te zien waar de zenuwschade zich bevindt. Een eerste test waarbij wordt gekeken naar het gevoel in bepaalde delen van het lichaam, kan echter helpen om een snelle eerste diagnose te stellen. Aan de hand van de aangedane dermatomen kan bepaald worden ten hoogte van welke zenuw de schade zich waarschijnlijk bevindt. Wanneer de schade zich hoog bevindt is dit iets lastiger, omdat de dermatomen op de romp meer overlap vertonen dan de dermatomen op de benen.
Uitval zenuwen en dermatomen
Wanneer een zenuw beschadigd of bekneld is, kan deze tijdelijk of permanent uitvallen. Het gevolg is dat het dermatoom waarvoor deze zenuw verantwoordelijk is geen gevoel meer heeft. Rond de bekkenbodem betekent dit vaak ook dat er incontinentie kan optreden. Ook seksuele problemen kunnen ontstaan als gevolg van zenuwuitval. Een goed voorbeeld hiervan is het caudasyndroom, waarbij zenuwschade leidt tot een verminderd gevoel in de lagere dermatomen en problemen met de bekkenbodem.
Gerefereerde pijn en dermatomen
Gerefereerde pijn, of weerpijn, is pijn die wordt gevoeld op een andere plek dan waar de weefselbeschadiging zich bevindt. De verbinding tussen een dermatoom en gerefereerde pijn is snel gemaakt. Wanneer er uitval is in een dermatoom, bevindt de schade zich immers elders in het lichaam, namelijk bij de zenuw. Soms kan er gerefereerde pijn optreden in een dermatoom door zenuwbeschadiging. Gerefereerde pijn kan echter ook een andere oorzaak hebben. Zo wordt bij een hartinfarct ook vaak pijn in de linkerschouder en -kaak gevoeld. Dit heeft niets te maken met een specifiek dermatoom. Gerefereerde pijn volgt dus niet altijd specifieke dermatomen, alleen wanneer de pijn is ontstaan als gevolg van een zenuwbeschadiging in het ruggenmerg.